Kurka, czyli pieprznik jadalny. Dlaczego warto jeść kurki? Czy kurki są zdrowe? [WIDEO]

Pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), to pospolity grzyb leśny wysoko ceniony przez smakoszy. Kurki można gotować, smażyć, dusić, marynować, a nawet mrozić (po uprzednim obgotowaniu).

Spis treści

1. Owocniki kurek
2. Trzon kurek
3. Miąższ kurek
4. Występowanie kurek
5. Trujące bliźniaki kurek
6. Czy warto jeść kurki?
7. Właściwości kurek
8. Zastosowanie kulinarne kurek
9. Mrożenie kurek

Pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), znany przede wszystkim pod nazwami: kurka, kurka żółta, kurek, stroczek lisica, lisiec, lisica, lisiczka, łasiczka. W niektórych regionach nazywany: lepicha, lepieszka, pieprzyk jadalny, pieprznik pospolity, pieprznik gąska, stągiewka jadalna, kurza stopka. Pieprznik jadalny, czyli poczciwa kurka, to wdzięczny grzyb leśny o szerokim zastosowaniu kulinarnym.

Owocniki kurek

Owocniki kurki mają charakterystyczną żółtą barwę. W zależności od siedliska i otaczających drzew oraz nasłonecznienia barwa może się zmieniać od bladożółtej, żołto-pomarańczowej do intensywnie pomarańczowej. Owocniki mają od 1 do 7 cm średnicy. W sprzyjających warunkach, mogą urosnąć nawet do 15 cm. Kapelusze młodych owocników są wypukłe i płaskie. Później u starszych egzemplarzy kapelusz staje się wklęsły. Wręcz lejkowaty. Brzeg owocników jest podwinięty lub falisto powyginany. U starszych okazów często postrzępiony. Owocnik zawsze jest gładki, matowy i nagi. Listewki kapelusza przybierają postać żylastych fałd zbiegających na trzonie. Często są rozwidlone lub łączą się ze sobą.

Trzon kurek

Trzon kurki ma wysokość od 3 do 8 cm. Grubość trzonu wynosi od 1 do 2,5 cm. Trzon owocnik zawsze tej samej barwy, co kapelusz. Trzon jest cylindryczny i zwęża się ku dołowi. Często nieco wygięty. Jego powierzchnia jest gładka.

Miąższ kurek

Miąższ kurek jest nieco jaśniejszy, ale równie żółty jak cały owocnik. Miąższ jest zawsze jędrny, zwarty i mięsisty. Smak młodych owocników jest łagodny. Starych lekko pieprzny, stąd ludowa nazwa pieprznik. Zapach mają korzenny, nieco owocowy.

Występowanie kurek

Kurki były kiedyś grzybami pospolitymi, niestety ostatnio są przetrzebione ze względu na swój charakterystyczny wygląd. To na pewno jedyny grzyb leśny z łatwością rozpoznawany nawet przez niedoświadczonego grzybiarza. 

Kurki występują w borach sosnowych. Owocniki pojawiają się od czerwca do listopada. Grzybnia kurek współżyje, tworząc tak zwaną mikoryzę (mykoryzę), z systemem korzeniowym sosny, świerka, dębu, buku i grabu. Owocniki wyrastają gromadnie na obrzeżach grzybni. Czasem kurki tworzą czarcie kręgi, czyli rosną na brzegu idealnego okręgu. 

Grzyby w Polsce: kiedy i jak zbierać borowiki, kurki, a kiedy maślaki?

Trujące bliźniaki kurek

Wbrew pozorom kurka także ma trujące sobowtór. Niewiele różnią się od kurki grzyby niejadalne: lisówka pomarańczowa i kolczak obłączasty (młode owocniki są smaczne, starsze są wyraźnie gorzkawe). 

Czy warto jeść kurki?

Wartość odżywcza kurek skumulowana jest w kapeluszach, które zawierają witaminy: A, B1, B2, C, D, PP i E. Zawiera także całkiem sporo soli mineralnych: żelazo, cynk, potas, jod, siarka, wapń, miedź, mangan i fluor. Kurki w 90% składają się z wody, pozostałe 10% to białka, węglowodany i tłuszcze. Są niskokaloryczne - 100 g świeżych kurek to tylko 38 kcal.

Ze względu na niewielką, ale jednak, zawartość białka zbudowanego z aminokwasów egzogennych (tj. takich, które nasz organizm nie jest w stanie sam zsyntetyzować i potrzebuje ich dostarczyć z zewnątrz), kurki są dobrym źródłem tych związków dla wegetarian. 

Kurki, tak jak wszystkie grzyby, są ważnym źródłem błonnika, który odgrywa ważną rolę w procesie trawienia. Trzeba jednak pamiętać, że tym błonnikiem jest chityna, która jest ciężkostrawna. 

Właściwości kurek

Kurka jest bardzo smacznym grzybem, cenionym za swoją odporność na długi trasnport. Co ciekawe kurki są bardzo odporne na zaczerwienie. Nie znajdziecie w nich ani jednego robaka grzybów. W swym składzie kurki zawierają hitinmannozę, czyli substancję, która zwalcza wszystkie robaki ludzkie. Substancja ta potrafi uszkodzić jajeczka pasożytów. W składzie kurek obecny jest również kwas trametonolinowy, stosowany w leczeniu wirusowych zapaleń nowotworów i wątroby. Z tych powodów robaki omijają kurki szerokim łukiem. Od czasów starożytnych medycyna ludowa uznaje kurki za niezawodny specyfik przeciw robakom ludzkim. Tak więc, śmiało jedzmy kurki!

Zastosowanie kulinarne kurek

Kurki są jednymi z najzdrowszych grzybów, które można przyrządzać, bez wstępnego obgotowania. 

Kurka najlepiej smakuje smażona, duszona lub w marynatach.

Jak przyrządzić kurki? Podajemy wyśmienity przepis na kurki w śmietanie

Kurki - oryginalne pomysły Magdy Gessler na kurki

Kurki marynowane: przepis na przetwory z kurek

Mrożenie kurek

Kurki można mrozić, po uprzednim obgotowaniu, inaczej po rozmrożeniu zgorzknieją i będą pachnieć "starym zmywakiem".

Jak mrozić grzyby? Gotować grzyby przed zamrożeniem?

Zobacz galerię 5 zdjęć

Adrianna Ewa Stawska-Ostaszewska