Jeżyny - właściwości odżywcze, zastosowanie jeżyn w kuchni

2021-08-04 13:07

Zbierając czarne owoce jeżyny do emaliowanego garnuszka, przy okazji spaceru po lesie, można powspominać czasy wakacyjnych przygód sprzed lat, kiedy ciepłe miesiące spędzało się u babci na wsi.

Jeżyny - właściwości i zastosownie w kuchni
Autor: Shutterstock Jeżyny to bardzo zdrowy, wakacyjny przysmak.

Spis treści

  1. Jak rośnie jeżyna?
  2. Jeżyny w ogrodzie — najlepsze odmiany
  3. Jak smakują jeżyny?
  4. Przepisy na dania z jeżynami:
  5. Jeżyny — właściwości i kalorie
  6. Zbieranie i przechowywanie jeżyn
  7. Zastosowanie w kuchni
  8. Przetwory z jeżyn:
  9. Mrożone jeżyny

Jak rośnie jeżyna?

Jeżyna to rozległy krzew spotykany w lasach, często porastający również rowy i przydrożne ogrodzenia. Rośliny są średniego wzrostu, mają długie, kolczaste łodygi, często płożące się po ziemi. Liście zielone, przypominające liście malin.  Podobnie owoce można porównać do malin. Różnią się właściwie tylko kolorem — dojrzałe jeżyny są ciemnofioletowe, granatowe lub czarne. Rosnąca pospolicie w lesie jeżyna popielica ma owoce w kolorze  szarofioletowym, wyglądające na omszałe. Kwiaty jeżyn zaś są niewielkie, białe lub bladoróżowe. Okres kwitnienia przypada na maj i czerwiec.

Jeżyny w ogrodzie — najlepsze odmiany

Jeżyny są również uprawiane na skalę przemysłową  i — coraz częściej — w przydomowych ogrodach. Jest wiele odmian tych roślin, krzewy mogą być bezkolcowe — co zdecydowanie ułatwia zbiór owocu. Poszczególne odmiany różnią się również smakiem. Do przydomowej uprawy najlepiej nadają się odmiany: gazda, orkan, thornless evergreen i black satin. To poza pierwszą z nich, jeżyny bezkolcowe.

Jak smakują jeżyny?

Smak tych owoców uzależniony jest od stopnia ich dojrzałości, a także od odmiany. Te dzikie, rosnące w lasach dojrzewają w sierpniu. Kiedy osiągną ciemny, niemal czarny kolor, są gotowe do zjedzenia. Mają wtedy słodki smak i są bardzo soczyste. Mniej dojrzałe owoce są kwaskowate, ale również są smaczne. Kwaskowe są również owoce popielicy. Smak jeżyn uprawnych uzależniony jest od odmiany — owoce mogą być kwaśne lub słodkie.

Przepisy na dania z jeżynami:

Biszkopt z jeżynami: przysmak schyłku lata

Placek z jeżynami i z kruszonką: przepis na wykwintne ciasto

Wątróbka w wytrawnym sosie jeżynowym

Letnie kanapki z serem i jeżynami

Piersi z kaczki z jeżynowym sosem

Jeżyny — właściwości i kalorie

Jeżyny są niskokaloryczne —100 g tych owoców to zaledwie 40 kcal, mają również sporo błonnika pokarmowego. Dzięki temu  są świetnym składnikiem diet odchudzających. A niewielki indeks glikemiczny (25) pozwala na włączenie ich również do jadłospisu diabetyków. Gama właściwości jeżyn jest jednak o wiele większa. Te owoce to kopalnia składników odżywczych. Są bogatym źródłem witamin: C, A E i K, a także tych  z grupy B. Ponadto dostarczają organizmowi składników mineralnych — wapnia, magnezu, żelaza, fosforu, potasu, sodu i cynku.

Zbieranie i przechowywanie jeżyn

Jeżyny najlepiej zbierać do sztywnego pojemnika. Może być to plastikowe wiaderko, pleciony koszyk lub zwykły szklany słoik. Nie warto zabierać ze sobą na zbiór jeżyn foliowej torebki — owoce w nich zaparują. Kiedyś wybierając się po jeżyny czy maliny zabierano ze sobą emaliowany garnuszek.

W sklepie należy wybierać owoce, które wyglądają świeżo — są jędrne, błyszczące, mają intensywny, ciemny kolor. Zazwyczaj sprzedawane są w pojemniczkach z tworzywa. W takim opakowaniu można przechowywać je 4-5 dni w lodówce.

Zastosowanie w kuchni

Jeżyny najlepiej smakują na surowo — prosto z krzaczka. Stanowią świetną bazę do koktajli, lodów i deserów. Ich słodki smak może również przełamywać smak sałatek na bazie sałaty, podkreślać aromat serów i wędlin. Sos z jeżyn to oryginalny dodatek do mięs. Jeżyny warto również zamykać w słoikach na zimę, w postaci dżemów, konfitur, soków i nalewek.

Przetwory z jeżyn:

Dżem z jeżyn - jak zrobić? [sprawdzony przepis]

Konfitury z jeżyn: jak zrobić, ile cukru dodać

Jeżyny z miodem gryczanym: przepis na nalewkę jeżynową

Jeżynówka z wanilią

Likier jeżynowy

Galaretka jeżynowo-jabłkowa

Mrożone jeżyny

Owoce można również zamrozić. Jak to zrobić? Przede wszystkim należy je opłukać na sicie pod bieżącą wodą. Kiedy obciekną, wysypujemy je cienką warstwą na papierowy ręcznik, aby całkowicie wyschły.  Suche jeżyny  układamy pojedynczą warstwą na tacy i wkładamy do zamrażarki. Do woreczków przesypujemy je dopiero wtedy, kiedy zamarzną.

Leśne smaki - co wiesz o jeżynach?

Pytanie 1 z 9
Jaki inny owoc jeżyny przypominają kształtem?