Przyprawy: co o nich wiesz? Skąd pochodzą? Lista najpopularniejszych przypraw
Wartość wielu przypraw odkryto przypadkowo. Gdyby konkwistadorzy nie zapytali kucharza Montezumy o skład ulubionego napoju władcy, wanilia byłaby dziś znana tylko botanikom. Niektóre przyprawy swego czasu były droższe niż złoto. Skąd się wzięły przyprawy w kuchni? Jakie mają właściwości?
Spis treści
- Anyż
- Chili
- Cynamon
- Gałka muszkatołowa
- Goździki
- Imbir
- Kminek
- Kolendra
- Liście laurowe
- Lubczyk
- Majeranek
- Papryka
- Pieprz czarny
- Rozmaryn
- Szafran
- Tymianek
- Wanilia
- Ziele angielskie
Przyprawy stosuje się właściwie w każdym domu. Trudno bez nich wyobrazić sobie ugotowanie najprostszej potrawy. Czy wiesz skąd się wzięły przyprawy, których używasz na co dzień?
Anyż
Anyż to suszone owoce wiecznie zielonego niskiego drzewa anyżowego pochodzącego z Chin. Do Europy dotarł zaledwie 300 lat temu przez Rosję, dlatego zwany był niegdyś kardamonem syberyjskim. Anyżek to nie mniejsza odmiana anyżu, ale suszone owoce biedrzeńca anyżu, rocznej rośliny baldaszkowatej pochodzącej z Egiptu i Azji Mniejszej. Z anyżem nie ma nic wspólnego. Rozpropagowany został w Polsce przez benedyktynów, którzy uzyskali nawet odmiany owocujące w tutejszym klimacie. Niestety zaginęły pod koniec XVIII wieku i do dzisiaj nie zostały odtworzone.
>>> Przepis na leczniczą nalewkę z anyżu
Chili
Chili pochodzi ze środkowej Boliwii. Można powiedzieć, że Krzysztof Kolumb odkrył je razem z Ameryką. Konkwistadorzy przywozili do Hiszpanii dwa najbardziej pożądane towary: złoto i właśnie chili.
>>> Wszystko o chili
Cynamon
Cynamon jest startą na proszek korą cynamonowca, drzewa rosnącego dziko w suchych lasach południowo-wschodniej Azji i Australii.
>>> Przepis na rozgrzewającą kawę z cynamonem
Gałka muszkatołowa
Gałka muszkatołowa to jądro nasienia wydobyte z owocu muszkatołowca. Muszkatołowiec, wiecznie zielone, dorastające do 18 metrów drzewo, rósł pierwotnie tylko na wilgotnych, gorących wyspach Moluki w Indonezji. Gałka muszkatołowa dotarła do Indii, a potem, w VI wieku, do Konstantynopola. Cywilizacje Grecji i Rzymu w ogóle więc nie znały jej smaku.
>>> Gałka muszkatołowa: co warto o niej wiedzieć?
Goździki
Goździki to suszone pąki goździkowca korzennego, drzewa pochodzącego z Moluków, sprowadzonego do Chin ok 200 r. p.n.e. w dość dziwnym celu. Nasiona goździkowca obowiązkowo musiała żuć służba usługująca cesarzom, by zachować świeży oddech. Goździkowiec korzenny zaczyna kwitnąć dopiero w wieku 20 lat. Pierwsze goździki trafiły do Europy w XI wieku.
>>> Dynia marynowana z goździkami
Imbir
Imbir to suszone podziemne kłącza byliny pochodzącej z tropikalnej Azji i Oceanii. W XIII wieku Arabowie zaczęli uprawiać imbir w Afryce Zachodniej.
Kminek
Kminek to suszone owoce lub kminku zwyczajnego. Oprócz niego znany jest kmin bądź kumin - z owoców kminu rzymskiego. Obie rośliny należą do tej samej rodziny baldaszkowatych. Pierwsza z nich pochodzi z Turkiestanu, znad brzegów Kuzył-kum. Starożytne cywilizacje znały ją już 7 tys. lat temu. W starożytnym Egipcie używano kminu do balsamowania królewskich zwłok. Kminek zwyczajny rośnie dziko w północnej i środkowej Europie. To jedna z najstarszych przypraw używanych przez Germanów i Słowian.
>>> Lecznicza nalewka kminkowa
Kolendra
Ojczyzną kolendry są Indie i Azja Mniejsza. Uprawiana była w Starożytnym Egipcie, a w Europie jej uprawy znane są od czasów Karola Wielkiego. Jako przyprawy używa się jej owoców oraz liści.
Liście laurowe
Liście laurowe są suszonymi liśćmi wawrzynu szlachetnego, drzewa pochodzącego z obszaru śródziemnomorskiego. Zanim zaczęto dodawać liści laurowych do pieczeni i marynat, odkażały śródziemnomorskie pokoje, służyły chwale bohaterów i ochronie przesądnych. Cezar August wierzył, że girlanda z liści wawrzynu uchroni jego siedzibę przed piorunami.
Lubczyk
Lubczyk to dla odmiany suszone, młode kłącza byliny pochodzącej z Iranu. Lubczyk zdziczały, czyli taki, który „uciekł” z upraw ogrodowych, rośnie również w Europie.
>>> Lubczyk ogrodowy: jak wykorzystać go dla zdrowia?
Majeranek
Przyprawą znaną jak majeranek są rozdrobnione liście dwuletniej rośliny lebiodki majeranek, pochodzącej z południowej Azji. Majeranek uprawiany jest od starożytności. W rejon Morza Śródziemnego przywieźli go z Indii Arabowie.
Papryka
Papryka w proszku to wysuszone i sproszkowane owoce papryki rocznej, pochodzącej z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie była uprawiana od tysięcy lat. Aby uzyskać paprykę słodką, mieli się sam miąższ papryki, bez nasion i skórki. Papryką ostrą są owoce papryki wysuszone i zmielone w całości, a więc razem z nasionami. Pierwszym Europejczykiem, który opisał paprykę, był lekarz Krzysztofa Kolumba.
>>> Papryka i chili - odmiany łagodne oraz ostre
Pieprz czarny
Pieprz czarny to suszone niedojrzałe owoce pnącza pochodzącego z południowo-zachodnich Indii, z Wybrzeża Malabarskiego. Za to pieprz biały otrzymuje się przez otarcie owocni jagód pieprzu czarnego, po ich uprzednim wymoczeniu i wysuszeniu. Pieprz zielony to liofilizowane, ewentualnie przechowywane w zalewie solnej lub octowej niedojrzałe owoce pieprzu czarnego. Pierwsze plantacje pieprzu założono w Indiach już 1000 lat temu na terenie dzisiejszego stanu Bombaj. Do Europy przywieźli go żołnierze Aleksandra Macedońskiego. W średniowieczu nasiona pieprzu służyły jako obiegowa moneta, a jego smak stał się powszechnie znany dopiero w XIX wieku, kiedy cena pieprzu spadła prawie sto razy.
Rozmaryn
Rozmaryn to liście krzewu dziko rosnącego w krajach śródziemnomorskich. Znany był w starożytnym Egipcie, a do Europy trafił w pierwszych wiekach naszej ery, za sprawą legionów rzymskich i plemion germańskich. W średniowieczu rozmaryn był już tak powszechnie dostępny i tani, że karmiono nim owce, przyprawiając w ten sposób zawczasu ich mięso.
>>> Co warto wiedzieć o rozmarynie?
Szafran
Szafran, najkosztowniejszą z przypraw, tworzą wysuszone znamiona słupków kwiatów szafranu siewnego pochodzącego z Azji Mniejszej i wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Ceniony jako lek i żółty barwnik od starożytności, uprawiany jest dopiero od XVI wieku. Aby uzyskać kilogram przyprawy, trzeba ręcznie wyrwać słupki z ponad pół miliona kwiatów!
>>> Co warto wiedzieć o szafranie?
Tymianek
Tymianek to po prostu suszona macierzanka tymianek rosnąca dziko nad Morzem Śródziemnym i w północnej Afryce. Egipcjanie używali jej do balsamowania zwłok, a Grecy jako kadzidła. Dopiero na Wyspach Brytyjskich, dokąd sprowadzili ją Rzymianie, stała się popularną przyprawą kuchenną.
Wanilia
Wanilia to strąki byliny wanilii płaskolistnej, która jest storczykowatym pnączem o złotych kwiatach. Strąki są suszone i poddawane procesom fermentacji. Wanilia pochodzi z lasów deszczowych południowego Meksyku i innych krajów Ameryki Środkowej, gdzie wspina się na czubki nawet 30-metrowych drzew.
>>> Wanilia: co to za roślina? Właściwości wanilii
Ziele angielskie
Ziele angielskie to owoce korzennika lekarskiego - niskiego, wiecznie zielonego drzewa pochodzącego z Jamajki i sprowadzonego do Europy przez Kolumba. Jagody korzennika muszą być zebrane w odpowiednim momencie, inaczej są zupełnie pozbawione aromatu.
