Są pyszne, aromatyczne i można je jeszcze zbierać. Gąski to najlepsze grzyby na jesień

Są pyszne, aromatyczne i można je zbierać aż do późnej jesieni. Grzyby gąski, bo to o nich właśnie mowa, to skarby lasu, które cenione są nie tylko za delikatny i lekko orzechowy smak. Można przyrządzać je na wiele różnych sposobów i zawsze smakują wyśmienicie. Jakie właściwości mają grzyby gąski? Jak można je przyrządzić? Poznajcie odpowiedzi na te i wiele innych pytań o grzybach gąskach.

Jak wyglądają grzyby gąski?

Gąski to grzyby leśne, które można spotkać na glebach piaszczystych. Rosną w dużych skupiskach. Są to grzyby, które wyróżniają się nie tylko smakiem. Gąski można zbierać nawet późną jesienią, kiedy inne gatunki są już nie dostępne. Stanowią zróżnicowaną grupa grzybów, a ich wygląd może się znacznie różnić. Jakie są ogólne cechy charakterystyczne gąsek?

• Kapelusz – zazwyczaj jest mięsisty i gładki o średnicy od kilku do kilkunastu centymetrów. Jego kształt może być wypukły lub płaski, często z garbkiem na środku.
• Blaszki – są gęste, przyrośnięte lub zbiegające się do trzonu. Ich kolor jest różny w zależności od gatunku, ale często jest białawy, kremowy, żółtawy lub szarawy.
• Trzon – jest smukły i łuskowaty o wysokości od 5 cm do 10 cm. Kolor trzonu również zależy od gatunku.
• Miąższ – jest mięsisty i zwarty. Ma białawy lub kremowy kolor. Zapach i smak są różne w zależności od gatunku.

Kiedy zbierać grzyby gąski?

Oprócz smaku i aromatu gąski wyróżniają się dostępnością. Zbiera się je późną jesienią, często aż do pierwszych przymrozków. Sezon na gąski zwykle zaczyna się w październiku i trwa do listopada, a nawet do początku grudnia w zależności od pogody. Najlepszy czas na zbieranie gąsek to późna jesień, kiedy jest więcej opadów deszczu, a temperatura jest niższa. Najlepiej szukać ich w lasach iglastych i mieszanych na wilgotnych i piaszczystych glebach.

Które grzyby gąski są jadalne?

W Polsce występuje kilkadziesiąt gatunków grzybów gąsek, które są do siebie podobne. Niestety nie wszystkie są jadalne. Część z nich jest trująca lub powoduje ciężkie dolegliwości ze strony układu pokarmowego czy alergie. Które gatunki grzybów gąsek są jadalne i bezpieczne dla zdrowia?

• Gąska zielonka – ma żółtozielony, oliwkowozielony lub brązowozielony kapelusz. Jest smaczna, ale należy spożywać ją w małych ilościach.
• Gąska sosnowa – wyróżnia się brązowym lub beżowym kapeluszem pokrytym włóknistymi łuskami. Ma intensywny korzenny aromat i wyjątkowy smak. Ceniona jest w Azji ze względu na smak i właściwości prozdrowotne.
• Gąska niekształtna – jest to ceniony grzyb jadalny o szarobrunatnym kapeluszu i białych blaszkach.
• Gąska dwubarwna – ma brązowy kapelusz i żółte blaszki. Jest smaczna i świetnie sprawdza się w przetworach.
• Gąska ziemistoblaszkowa – ma szarobrązowy kapelusz i szare blaszki. Jest uważana za jadalną, ale nie tak smaczną jak inne gatunki.

Jakie właściwości mają grzyby gąski?

Jadalne odmiany grzybów gąsek są wartościowym uzupełnieniem diety. Cenione są ze względu na ich niską kaloryczność, zawartość błonnika, witamin i minerałów. Porcja gąsek o wadze 100 g ma od 20 kcal do 30 kcal. Właściwości gąsek różnią się w zależności od gatunku, ale posiadają pewne cechy wspólne.

Jakie więc składniki odżywcze zawierają grzyby gąski?

• Źródło białka – jest niezbędne do regeneracji mięśni i tkanek.
• Błonnik – wspomaga trawienie i daje uczucie sytości.
• Witaminy i minerały – gąski są źródłem witamin z grupy B (B1, B2, B3), witaminy D, potasu, fosforu, miedzi i selenu.
• Antyoksydanty – zawierają związki o działaniu antyoksydacyjnym, które pomagają zwalczać wolne rodniki w organizmie.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje gąska sosnowa. Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości ceniona jest w medycynie naturalnej w Azji. Wzmacnia odporność, zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę i wykazuje działanie antynowotworowe, co potwierdzają badania naukowe.

Jak najlepiej przyrządzić gąski?

Gąski to grzyby leśne, które mają wszechstronne zastosowanie. Ich delikatny i lekko orzechowy smak i aromat pozwala na tworzenie zarówno prostych, jak i bardziej wyrafinowanych dań. Warto pamiętać, że gąsek nie można spożywać na surowo. Zawsze należy poddać je obróbce termicznej. Gąski można dusić, smażyć, gotować, a także suszyć i marynować.

Z gąsek można zrobić pyszną i aromatyczną zupę czy sosy, które podkreślą smak potraw mięsnych i smacznie komponują się z makaronami czy kaszami. Sprawdzą się jako składnik farszu do pierogów, krokietów, naleśników lub pasztecików. Marynowane gąski, pasta z gąsek, bruschetta z gąskami to pyszne i oryginalne przystawki.

Gąski dobrze komponują się z cebulą i czosnkiem oraz suszonymi lub świeżymi ziołami, takimi jak tymianek, majeranek, natka pietruszki, koperek czy rozmaryn. To grzyby, które świetnie łączą się z masłem, śmietaną czy dodającym głębi smaku białym winem.

Kto nie może jeść grzybów gąsek?

Gąski to pyszne i aromatyczne grzyby leśne. Niestety mogą być ciężkostrawne, powodować problemy ze strony układu pokarmowego i wywoływać alergie. Dlatego gąsek nie powinny spożywać dzieci poniżej 12 roku życia. Nie zaleca się ich kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Spożycie grzybów przez osoby starsze może być obciążające dla układu pokarmowego. Osoby cierpiące na schorzenia związane z układem pokarmowym i trawiennym powinny unikać spożywania grzybów, ponieważ mogą zaostrzyć objawy. Grzyby zawierają puryny, które w organizmie przekształcają się w kwas moczowy. Jego wysoki poziom może obciążać nerki, dlatego osoby zmagające się z chorobami tego narządu powinny ograniczyć spożycie grzybów.

Gąski w śmietanie – klasyczny przepis krok po kroku

Poniżej znajdziecie prosty i szybki przepis na pyszne i aromatyczne gąski w śmietanie. To idealne danie na jesienny obiad.

Składniki:

• 500 g świeżych gąsek (najlepiej zielonek)
• 200 ml śmietany kremówki 30%
• 1 cebula
• 2 ząbki czosnku
• 2 łyżki masła
• 2 łyżki posiekanego koperku
• 1 łyżka oleju
• 1/2 łyżeczki suszonego tymianku
• sól i pieprz

Przygotowanie:

1. Gąski dokładnie oczyścić z piasku i igliwia. Można je delikatnie opłukać pod bieżącą wodą. Większe grzyby pokroić na mniejsze kawałki.

2. Na dużej patelni rozgrzać olej z masłem i smażyć na nim pokrojoną w drobną kostkę cebulę, aż się zeszkli. Dodać przeciśnięty przez praskę czosnek i smażyć minutę, cały czas mieszając.

3. Dodać pokrojone gąski i smażyć na średnim ogniu, aż grzyby puszczą sok i zaczną się rumienić. Często mieszać.

4. Zmniejszyć ogień, wlać śmietanę i doprawić solą, pieprzem i tymiankiem. Dokładnie wymieszać. Gotować kilka minut, aż sos zgęstnieje.

5. Wsypać posiekany koperek i wymieszać.

6. Podawać jako dodatek do potraw mięsnych, placków ziemniaczanych lub z pieczywem.

Zobaczcie galerię z opisami grzybów trujących podobnych do jadalnych. Swoją wiedzę o grzybach możecie sprawdzić w szybkim quizie kulinarnym, który znajdziecie poniżej. 

Zobacz galerię 6 zdjęć

Anna Szulc-Górska