Czubajka kania, czyli sowi parasolnik. Dlaczego warto jeść kanie? Czy kanie są zdrowe? [WIDEO]
Kania, a właściwie czubajka kania (łac. Macrolepiota procera) jest cenionym grzybem leśnym. W nomenklaturze ludowej bywa nazywana sową lub parasolnikiem. Ten smaczny grzyb zapisał się złotymi zgłoskami w historii polskich kulinariów. Od niepamiętnych czasów dorodne kapelusze kani kuchni polskiej panieruje się i smaży na tłuszczu. Smażone kanie, wręcz nazywa się "schabowymi" z grzybów. Poza tym robi się z nich zupy i gulasze.
Spis treści
- Kapelusz kani
- Trzon kani
- Miąższ kani
- Występowanie kani
- Zabójczy kuzyni kani
- Czy warto jeść kanie?
- Przydatność kulinarna kani
Kapelusz kani
Owocniki kani mają kapelusze o średnicy od 10 do nawet 35 cm. U młodych owocników kapelusz jest kulisty, potem robi się jajowaty, wreszcie wypukły, u dojrzałych owocników kani płaski z garbkiem na szczycie, tworzy rodzaj parasola.
Młode owocniki są brązowe, później stają się jasnobrązowe, płowe, szarobrązowe, kremowe, a nawet białawe. Garbek kapelusza pozostaje gładki i ciemnobrązowy.
Powierzchni kapelusza jest włókienkowata i sucha. Zawsze pokryta brązowymi, grubymi i odstającymi dachówkowatymi łuskami.
Spód kapelusza pokrywają gęsto ułożone białe (białawe lub kremowe) blaszki.
Trzon kani
Trzon kani jest wysoki od 15 do 50 cm, przy grubości od 1 do 2,5 cm. To cecha charakterystyczna. Trzon jest barwy kapelusza z ciemniejszymi łuskami, które tworzą zygzakowaty deseń. Trzon ma bulwiastą podstawę o grubości około 5 cm. W górze trzonu jest nie przyrośnięty, ruchomy pierścień o kremowej barwie. Łatwo odłamuje się od kapelusza.
Miąższ kani
Miąższ kani jest biały, w kapeluszu miękki i gąbczasty, w trzonie łykowaty, włóknisty i często zdrewniały. Dlatego trzon jest odrzucany, jako nieprzydatny kulinarnie. Kania ma miły orzechowy smak i bardzo grzybowy zapach. Susz z kani jest cenioną przyprawą.
Występowanie kani
Owocniki kani pojawiają się od czerwca do listopada. Wyrastają zazwyczaj na świetlistych polanach, łąkach na obrzeżach lasów, przy leśnych dobrze doświetlonych drogach, również na zrębach, wrzosowiskach, polanach, ale także w parkach, na łąkach i pastwiskach.
Najczęściej wyrasta pojedynczy owocnik, ale zdarza się, że rośnie po kilka sztuk w bliskim sąsiedztwie. Kania jest grzybem pospolitym.
Grzyby w Polsce: kiedy i jak zbierać borowiki, kurki, a kiedy kanie?
Zabójczy kuzyni kani
Niestety kania mimo swego charakterystycznego wyglądu, często jest mylona z grzybami śmiertelnie trującymi: muchomorem sromotnikowym (muchomorem zielonawym) oraz muchomorem plamistym. Zdarza się, że jest mylona z trującą czubajką czerwieniejącą.
Kania: jak wygląda? Jak rozpoznać kanię i nie pomylić ze sromotnikiem?
Czy warto jeść kanie?
Wartość odżywcza kani skumulowana jest w kapeluszach, które zawierają witaminy: A, B1, B2, C, D, PP i E. Zawiera także wiele soli mineralnych. Kanie w 80% składają się z wody, pozostałe 20% masy to w większości białka i trochę cukrów Kanie są produktem niskokalorycznym.
Ze względu na zawartość białka zbudowanego z łatwo przyswajalnych aminokwasów egzogennych (tj. takich, które nasz organizm nie jest w stanie sam zsyntetyzować i potrzebuje ich dostarczyć z zewnątrz), kanie są dobrym źródłem tych związków dla wegetarian.
Kanie, tak jak wszystkie grzyby, są ważnym źródłem błonnika, który odgrywa istotną rolę w procesie trawienia. Trzeba jednak pamiętać, że tym błonnikiem jest ciężkostrawna chityna. Dlatego kani nie podaje się dzieciom poniżej 6 roku życia oraz osobom starszymi i schorowanym.
Przydatność kulinarna kani
Kania jest smacznym grzybem jadalnym. W zasadzie nigdy nie jest zaczerwiona. Zjada się jedynie kapelusze, ponieważ trzon jest łykowaty i zdrewniały, praktycznie niejadalny. Duże, rozwinięte kapelusze kani panieruje się i smaży, tak jak kotlety schabowe. Kanię także dusi się w postaci grzybowych flaczków. Można też suszyć kapelusze kani, po zmieleniu suszu otrzymujemy bardzo aromatyczny proszek o intensywnym smaku grzybowym.
Smażona kania w panierce - przepis
Kania: co zrobić, żeby się rozwinęła?
Zupa z kani a′la flaczki: przepis jak zrobić flaczki z kani
