Odmiany ziemniaków. Jakie ziemniaki wybrać do konkretnej potrawy?
Chcesz zrobić sałatkę? Kup ziemniaki Denar. Jeśli jesteś amatorem frytek, wybierz odmianę Irys, a gdy masz ochotę na kopytka lub pyzy, zdecyduj się na Bryzę. Sprawdź, jakie odmiany ziemniaków najlepiej nadają się do konkretnych potraw!
Spis treści
- Podstawowe typy ziemniaków
- Jak kupować ziemniaki?
- Jak poznać dobre ziemniaki?
- Nowe odmiany ziemniaków: gala, lilly i soraya
Polska ziemniakiem stoi, ale pod względem upodobań do poszczególnych odmian jest podzielona. Na terenach byłego zaboru rosyjskiego (Podlasie, Mazowsze, a zwłaszcza Warszawa) zdecydowanie wygrywają ziemniaki o białym miąższu, natomiast mieszkańcy byłych zaborów pruskiego i austriackiego (Poznań, Śląsk, Łódź) preferują te o żółtym zabarwieniu.
Podstawowe typy ziemniaków
Możemy wyróżnić trzy typy ziemniaków:
Typ A – sałatkowe, twarde, nie rozpadają się, o dużej wilgotności i małej zawartości skrobi – takie najlepiej nadają się na sałatki, kartofle smażone i w łupince oraz na grilla. Odmiany: Ditta, Denar, Lord Sante Velux, Vineta.
Typ B – tzw. ogólnoużytkowe, uniwersalne, średniej twardości, nierozsypujące się, które przy końcu gotowania stają się kruche, przy smażeniu zaś miękkie wewnątrz, a z wierzchu chrupiące – z nich zrobisz wspaniałe frytki, czipsy czy placki, kartofelki z wody i zupy. Doskonałe do duszenia i gotowania. Odmiany: Irga, Irys, Flaming, Orlik, Sante,
Typ C – mączyste, zawierające więcej skrobi, łatwo rozpadające się, o jasnym i sypkim miąższu. Doskonałe na babki, farsze, kluski, purée, placki, pyzy, kopytka. Odmiany: Bryza, Gracja, Ibis, Tajfun, Gustaw (nowa).
Jak kupować ziemniaki?
Najlepiej kupować od znanego, sprawdzonego dostawcy, ale nie zawsze mamy taką możliwość.
1. Zwróć uwagę na wygląd bulw. Nie mogą być uszkodzone, chore lub nadgniłe, bo ziemniaki będą się szybko psuły. Skórka bulw powinna być gładka, a miąższ o jednolitej barwie.
2. Wybieraj raczej jasne bulwy, jeśli mają ciemna skórkę, może to świadczyć o intensywnym nawożeniu, czyli mają więcej azotanów.
3. Jeśli ziemniaki mają „oczka”, to lepsze są te z płytkimi „oczkami” (mniejsze straty witamin i składników mineralnych podczas obierania).
4. Gdy bulwy są zazielenione, to znaczy, że były zbyt długo wystawione na działanie światła, a przez to mają podwyższoną zawartość solaniny. Takie bulwy powinniśmy odrzucać, bo substancja ta nie rozkłada się podczas gotowania i może być przyczyną zatruć pokarmowych.
5. Nie kupuj ziemniaków kiełkujących, bo w kiełkach najbardziej kumulują się toksyczne związki podejrzewane o właściwości rakotwórcze.
Podczas obierania starannie wycinamy wszystkie kiełki. Jeśli nie mamy pewności, jaką odmianę oferuje sprzedawca, możemy przeprowadzić mały test: kroimy kartofel w poprzek na pół i przez chwilę pocierajmy o siebie połówki. Jeżeli pokaże się woda, są to ziemniaki twarde, raczej na sałatki, zapiekanki czy do smażenia. Gdy obie połówki kleją się do siebie, nadają się na kluski, pyzy lub puree.
Jak poznać dobre ziemniaki?
Wszystkie bulwy powinny mieć podobną wielkość, barwę i fakturę skórki. Gładka skórka świadczy o wysokiej jakości ziemniaków. Im bardziej chropowata łupina, zróżnicowana wielkość oraz kształt kartofli, tym większe prawdopodobieństwo, że przy ich uprawie przesadzono z nawożeniem gleby.
Dr Wojciech Nowacki z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin:
"W Polsce mamy zarejestrowanych ponad 100 odmian ziemniaków. Kolor miąższu nie ma wpływu na zawartość składników odżywczych, np. witaminy C czy potasu. Warto natomiast pamiętać, że ziemniaki sałatkowe, twarde mają najmniej kalorii (zawierają mało skrobi), a im bardziej są mączyste, tym bardziej kaloryczne. Smak ziemniaków oceniany jest przez fachowców w skali 9-stopniowej, a w sklepach najczęściej spotykamy ziemniaki oceniane na 6,5 – 7. Odmiany uznane za najsmaczniejsze to z białych - Welox, Denar, Irys, Irga, a z żółtych – Denar, Flaming, Wineta. Polacy wolą ziemniaki rozsypujące się na talerzu, podczas gdy w Europie zachodniej najpopularniejsze są odmiany twarde typu A, o ciemnożółtej barwie miąższu".
Nowe odmiany ziemniaków: gala, lilly i soraya
Producenci nieustannie szukają nowych odmian, które zagwarantują nie tylko świetny smak, ale i duże zbiory. Na rynku pojawiają się nazwy, czasem ciężko się zorientować. Oto kilka nowych odmian i ich charakterystyka:
- ziemniaki Gala (typ A/B - B) - to odmiana wcześnie dojrzewająca, o owalnym kształcie i gładkiej skórce, o średniej wielkości i białej, miękkiej i mączystej pulpie. Odmiana Gala jest popularna w Europie i często uprawiana ze względu na swoją wydajność i dobre właściwości kulinarne. Ziemniaki Gala są dość uniwersalne, można wykorzystać do wielu różnych potraw. Ze względu na swoją miękką, białą pulpę są idealne do gotowania, pieczenia, smażenia, a także jako składnik zup i puree ziemniaczanego.
- ziemnaki Lilly - to stosunkowo duża odmiana, o wydłużonym kształcie i jasnej skórce z różowymi oczkami. Ich miąższ jest żółty, jędrny i dobrze trzyma kształt, co czyni je idealnymi do gotowania w wodzie, smażenia lub pieczenia w całości. Odmiana Lilly jest także wykorzystywana do produkcji chipsów, ze względu na swoją równomierną wielkość i kształt.
- ziemniaki Soraya (Typ A/B) - to bardzo dobrej jakości ziemniak ceniony w gastronomii oraz przemyśle spożywczym (mrożonki). Plenne, szybko dojrzewające o bulwach dużych i odpornych na przebarwienia
- ziemniaki Katania - ta odmiana charakteryzuje się wydłużonym kształtem i czerwoną skórką, a wewnątrz ma białym, delikatnym i puszystym miąższem. Ziemniaki Katania są doskonałe do gotowania, smażenia i pieczenia, ponieważ zachowują swoją strukturę i smak nawet po obróbce cieplnej. Z uwagi na swoją kremową konsystencję są idealne do przygotowywania puree ziemniaczanego, zapiekanek i placków ziemniaczanych. Można je również dodać do zup, curry i dań mięsnych lub rybnych. Ziemniaki Katania są również często używane jako składnik sałatek ziemniaczanych lub podawane jako dodatek do dań obiadowych.
