Salmonelloza: jak można zarazić się salmonellą? Jak uniknąć zatrucia? Co jeść, gdy chorujesz?

Salmonelloza to zatrucie pokarmowe wywołane przez zakażenie pałeczkami Salmonella spp.  Lato, podwyższona temperatura powietrza, złe przechowywanie żywności i niemycie rąk sprzyjają zakażeniom.  Jak można zarazić się salmonellą? Czego unikać, aby się nie zatruć bakteriami salmonelli? Jakie są objawy salmonellozy? Jak leczyć zatrucie pokarmowe? Co jeść w trakcie zatrucia? Odpowiadamy na te i inne pytania

Spis treści

1. Jak można zarazić się salmonellą?
2. Czego unikać, aby się nie zatruć bakteriami salmonelli?
3.  Jakie są objawy salmonellozy?
4. Jak leczyć zatrucie pokarmowe? 
5. Ważne: nawodnienie organizmu i elektrolity
6. Co jeść, gdy doskwiera zatrucie pokarmowe?

Jak można zarazić się salmonellą?

Bakterie salmonelli zakażają zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Można je spotkać głównie u drobiu, ale również u zwierząt gospodarskich, takich jak świnie czy owce, a nawet u zwierząt domowych. Salmonella pod dostaniu się do przewodu pokarmowego niesłychanie szybko go kolonizuje, zaburzając jego pracę.

Pałeczkami Salmonella spp można się zarazić przez cały rok, ale lato, podwyższona temperatura otoczenia oraz złe przygotowanie i przechowywanie żywności sprzyjają namnażaniu się bakterii i zwiększają ryzyko zachorowania.

Do zarażenia bakterią dochodzi najczęściej drogą pokarmową, po spożyciu zanieczyszczonych jaj i ich przetworów oraz po spożyciu skażonego mięsa lub mleka. Najczęstszym źródłem zakażenia są lody, kremy i desery na bazie jaja kurzego i nabiału. Drugim ważnym źródłem zakażenia są niedopieczone lub niedosmażone filety z mięsa drobiu. Ulubione przez Polaków dania z grilla muszą być w pełni zgrillowane, gdyż niedopieczone kawałki  drobiu lub ukochanej  karkówki mogą stanowić potencjalne źródło zakażenia bakteriami salmonelli.

Czego unikać, aby się nie zatruć bakteriami salmonelli?

Szczególnie latem unikajmy jedzenia z nieznanych źródeł. Nie kupujmy lodów, które były wielokrotnie zamrażane i rozmrażane. Nie jedzmy surowego mięsa. Zwróćmy uwagę na prawidłowe wysmażenie sznycli i kotletów z mięsa drobiowego. Salmonelloza to choroba brudnych rąk, podobnie jak żółtaczka typu A oraz czerwonka bakteryjna, dlatego warto szczególnie dbać o higienę podczas podróży, korzystania z publicznych toalet.

 Jakie są objawy salmonellozy?

Objawy zakażenia rozwijają się po 10-48 godzinach od nabycia bakterii. Najczęściej przyjmują postać nieżytu żołądkowo-jelitowego. Bakterie, po dostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, kolonizują końcowy odcinek jelita cienkiego i początkowy odcinek jelita grubego. Tam wnikają do nabłonka jelitowego i wywołują reakcję zapalną. Drogą układu chłonnego mogą dostać się dalej do węzłów chłonnych, wątroby i śledziony. U osób z obniżoną odpornością bakterie mogą rozprzestrzeniać się dalej do odległych narządów, powodując ciężkie zakażenie ogólnoustrojowe.

Nieżyt żołądkowo-jelitowy wiąże się z występowaniem objawów takich jak:

• silne lub bardzo silne bóle brzucha o charakterze kurczowym, z nagłym parciem na stolec,
• biegunka, zwykle wodnista o zielonkawym zabarwieniu, niekiedy z domieszkami krwi,
• śluz,
• nudności,
• wymioty,
• gorączka lub stan podgorączkowy.

U osób z obniżoną odpornością, na przykład przyjmujących leki immunosupresyjne lub będących w trakcie leczenie onkologicznego, zakażenie może przybrać postać stanu zapalnego głównych narządów.

W niektórych przypadkach może rozwinąć się nawet ciężka sepsa z niewydolnością wielonarządową.

Jak leczyć zatrucie pokarmowe? 

Gdy dopadnie nas zatrucie pokarmowe, dobrze jest  powstrzymać się od jedzenia, ale nie zapomnieć o piciu. Próby wyhamowanie rozwijającego się zatrucia najczęściej czynimy za pomocą gorzkiej  herbaty oraz leków. Biegunkę można powstrzymać zażywając węgiel lekarski lub inne leki zawierające: chlorowodorek loperamidu (Laremid, Imodium), loperamid (Stoperan), nifuroksazyd (Nifuroksazyd, Endiex, Zyfurax). Warto też uzupełniać elektrolity, które traci się na skutek wymiotów lub biegunki. W tym celu można sięgnąć po preparaty dostępne w aptekach. Dobrym sposobem - ale tylko dla dorosłych - jest na początku zatrucia wypicie wódki w pieprzem. Do małego kieliszka z alkoholem trzeba wsypać kilka szczypt pieprzu, najlepiej świeżo zmielonego, wymieszać i szybko wypić. Roztwór pali w gardle, ale jest bardzo skuteczny. Szybko powstrzymuje biegunkę i wymioty.

Kolejna ważna rada: nie powstrzymuj wymiotów. Im więcej "zwrócisz", tym szybciej żołądek powróci do zdrowia.

Jeśli po maksymalnie 2 dniach wymioty, gorączka i biegunka nie ustępują, koniecznie udaj się do lekarza. Zatrucie pokarmowe to poważna dolegliwość, a nieleczona może naprawdę zaszkodzić zdrowiu człowieka.

Antybiotyk wdrażany jest, gdy po zastosowaniu domowych metod na zatrucie pokarmowe (lub salmonellozę) objawy w ciągu trzech dni nadal nie ustępują. Najcięższe przypadki zatrucia salmonellą wymagają hospitalizacji chorego. Pamiętajmy, że brak jakiejkolwiek reakcji i leczenia może   salmonellozie doprowadzić do niebezpiecznych powikłań, np. posocznicy, sepsy czy zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Podczas wizyty w szpitalu wykonywany jest tzw. posiew, którego celem jest określenie, czy to właśnie salmonella spowodowała zatrucie pokarmowe. Badanie to wykonywane jest również po zakończonym leczeniu, aby sprawdzić czy pacjent jest już całkowicie zdrowy, czy nadal może zarażać.

Ważne: nawodnienie organizmu i elektrolity

Podczas zatrucia pokarmowego najważniejsze jest to, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu na skutek wymiotów czy biegunki. Trzeba pić dużo wody. Od czasu do czasu - mocnej czarnej herbaty, najlepiej bez cukru. Niestety, najczęściej płyny natychmiast zostają przy zatruciu zwrócone. Nawet jeśli wypity napój za chwilę zwracamy, nie wolno odstąpić od przyjmowania płynów. Wielu osobom pomaga picie odgazowanej coca-coli.

Nie wszystkie napoje pomogą nam jednak powrócić do normalności. Podczas zatrucia pokarmowego odradza się picie mleka, napojów gazowanych, ziółek oraz tych z dodatkiem kofeiny. Przeciwzapalne działanie ma czarna herbata, dlatego to po nią warto sięgnąć podczas choroby. Jeśli chory sam czuje, że jest odwodniony, dobrze jest pić także wodę z elektrolitami - to dodatkowy zastrzyk potasu. Żeby uniknąć odwodnienia do napojów dobrze jest dodać trochę soli, która wiąże wodę w organizmie.

Co jeść, gdy doskwiera zatrucie pokarmowe?

Nie mniej ważne od przyjmowanych płynów podczas zatrucia pokarmowego jest to, co jemy. Należy mieć świadomość, że choroba nie zwalnia nas od codziennej diety, tzn. człowiek w tym okresie szczególnie musi przyjmować jedzenie, inaczej nie odbuduje systemu odporności. Podczas zatrucia pokarmowego powinniśmy stronić od tłustych, ciężkostrawnych potraw. Nasz organizm na pewno dobrze zareaguje na sucharki, krakersy oraz kleiki. Pomocny bywa również gotowany ryż, gotowana marchewka, zupka marchwianka. Gdy dolegliwości  nieco ustąpiły  - można zjeść gotowane ziemniaki, gotowane mięso, lekki bulion. Po ustąpieniu objawów nie wolno się objadać. Należy unikać ciężkostrawnych i mlecznych potraw. Najlepiej zacząć od sucharków i kleików na wodzie.