Zespół sromotnikowy - czym jest? Jak go leczyć?
Zatrucie grzybami, które jest następstwem działania substancji toksycznych zawartych w niektórych grzybach, trzeba oddzielić od dolegliwości wynikających z samego jedzenia grzybów, które zaliczają się do potraw ciężkostrawnych. Sprawdź, czym jest zespół sromotnikowy i jak można go leczyć?
Spis treści
- Zespół sromotnikowy
- Zespół sromotnikowy - przyczyny
- Zespół sromotnikowy - objawy
- Zespół sromotnikowy - sposoby leczenia
Zespół sromotnikowy
Grzyby smażone lub przyrządzone z tłuszczem mogą zaostrzyć objawy przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego lub trzustki. Zjedzenie nieświeżej potrawy z grzybów może być przyczyną nieżytu żołądkowo-jelitowego. I chociaż dolegliwości te nie należą do przyjemnych, nie można ich utożsamiać z zatruciem grzybami. Najpoważniejsze konsekwencje dla zdrowia ma zatrucie nazywane zespołem sromotnikowym.
Zespół sromotnikowy - przyczyny
Zespół sromotnikowy rozwija się po spożyciu grzybów z rodzaju Amanita, do których zalicza się muchomory sromotnikowe, muchomory wiosenne i muchomory zjadliwe. Zawierają one dwie podstawowe grupy substancji toksycznych , które podzielono na falotoksyny i amatoksyny. Do falotoksyn należą faloidyna, faloina, falocydyna, falizyna i falina B. Do grupy amatoksyn zalicza się alfa-, beta-, gamma-, delta i epsylon-amanitynę. Pod względem chemicznym są to cykliczne peptydy. Zasadnicza różnica między tymi dwiema grupami toksyn polega na mechanizmie i szybkości toksycznego działania. 100 g świeżego muchomora zawiera ok. 10 mg faloidyny, 8 mg alfa-amanityny i 5 mg bata-amanityny. A dawka śmiertelna dla człowieka to mniej niż 0,1mg amanityny na każdy kilogram masy ciała. Amatoksyny są odporne na suszenie, obróbkę termiczną i nie poddają się działaniu enzymów trawiennych. W organizmie łączą się one z albuminami tworząc swoiste kompleksy, których toksyczność jest 10 razy większa niż samych amatoksyn.
Zespół sromotnikowy - objawy
Dla zespołu sromotnikowego charakterystyczne jest to, że przez wiele godzin po zjedzeniu grzybów nie pojawiają się żadne dolegliwości. Pierwsze objawy występują po 6-8 godzinach, częściej jednak po 10-12, ale mogą pojawić się dopiero po 24 godzinach. Przebieg takiego zatrucia grzybami dzieli się na dwa okresy. Okres I to zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Pojawia się biegunka, wymioty i ból brzucha, czego następstwem jest znaczące odwodnienie organizmu. Takie dolegliwości utrzymują się przez ok. dwie doby. Okres II to uszkodzenie wątroby. W drugiej lub trzeciej dobie zatrucia pojawia się żółtaczka oraz w badaniach laboratoryjnych biochemiczne cechy uszkodzenia wątroby, czyli np. wyższe stężenie bilirubiny, zwiększona aktywność aminotransferazy. W ciężkich zatruciach dochodzi do śpiączki wątrobowej, która kończy się zgonem chorego.
Zespół sromotnikowy charakteryzuje bardzo wysoki wskaźnik śmiertelności – 11-40%. Na dużą śmiertelność wpływa fakt, że pierwsze objawy zatrucia pojawiają się po wielu godzinach, czyli w czasie, gdy toksyny spowodowały nieodwracalne zmiany w organizmie.
Zespół sromotnikowy - sposoby leczenia
Pierwszym działaniem jest płukanie żołądka, bez względu na czas, jaki upłynął od zjedzenia grzybów. Płyn po płukaniu żołądka pozostawia się do badania mikologicznego. Resztek grzybów poszukuje się także w wymiocinach i kale chorego. Następnie choremu podaje się siarczan magnezu. Konieczne jest również wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Chorym podaje się wysokoprocentowa glukozę, glikokortykosteroidy oraz kokarboksylazę. Konieczne jest też zachowanie diety. Chorym podaje się również penicylinę krystaliczną, chociaż do końca nie udowodniono, że wypiera ona toksyny muchomora z połączeń z białkami, czyli albuminami. Możliwe jest także przetoczenie krwi, którego celem jest wyeliminowanie toksyn. Niestety, takie zabiegi nie zawsze są skuteczne.
