Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Pierwsza polska gastrocelebrytka i "królowa obiadów"

2023-05-30 18:11

Kiedy mówimy o polskich gastrocelebrytach na myśl przychodzi Magda Gessler, Ewa Wachowicz, Robert Makłowicz czy Pascal Brodnicki. Przed stu laty termin "celebryta" był jeszcze nieznany, ale Lucyna Ćwierczakiewiczowa była osobą powszechnie znaną i rozpoznawalną. Odkryjmy historię tej niezwykłej kobiety!

Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Pierwsza polska gastrocelebrytka i królowa obiadów
Autor: mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=71484 Tygodnik Illustrowany. 1901 nr 10, s. 184, Archiwum prywatne

Lucyna Ćwierczakiewiczowa to pierwsza polska gastrocelebrytka, której wpływ na polską kuchnię był porównywalny do wpływu Mickiewicza na literaturę. Autorka książek kucharskich i poradników domowych zdobyła sławę swoim ciętym językiem, przesadną oszczędnością i niekonwencjonalnym stylem bycia.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa "365 obiadów za pięć złotych"

Mówi się o niej, że była warszawską celebrytką jeszcze przed pojawieniem się tego określenia. Jej przepisy, w tym słynny sposób na pączki, wciąż cieszą się popularnością i są obecne w naszych kuchniach.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa urodziła się 17 października 1826 roku w Warszawie. Pochodziła z dobrze sytuowanej rodziny von Bachmanów i była dwukrotnie zamężna. Choć początkowo nie przejawiała większego zainteresowania gotowaniem i prowadzeniem domu, jej fascynacja roślinami, owocami i zwierzętami skłoniła ją do zgłębiania wiedzy kulinarnej. W 1858 roku wydała swoją pierwszą książkę kucharską, a prawdziwy rozgłos zdobyła publikacją "365 obiadów za pięć złotych" w 1860 roku, która nadal jest popularna.

Ćwierczakiewiczowa osiągnęła sukces na miarę swoich czasów, a nawet pobiła samego Mickiewicza pod względem popularności swoich książek. Wysokość honorarium za jej najsłynniejszą książkę przebiło honorarium Henryka Sienkiewicza za "Potop" czy Bolesława Prusa za "Faraona".

"Kulinarny harpagan" - Magda Gessler swoich czasów

Jej cięty język i charyzmatyczna osobowość przyciągały znamienite towarzystwo do jej salonu, gdzie gościła ich nie tylko na smaczne kolacje, ale także na wieczorki literackie i dyskusje o bieżących sprawach.

Nie unikała uszczypliwości, co dobitnie uświadomiła Elizie Orzeszkowej, która zapytała kucharkę, czy "pisze o plackach". "A pani pod placki" odparła natychmiast Ćwierczakiewiczowa. Jej niekonwencjonalny styl bycia, bardzo cięty język i rubaszny styl bycia przyczynił się do sukcesu jej książek kucharskich, ale to różnorodność przepisów i znakomita znajomość gustów Polaków przyciągały czytelników.

Ćwierczakiewiczowa była również znana z oszczędności, a niektórzy prześmiewczo nazywali ją "Ćwierciakiewiczową". Mimo to zgromadziła znaczny majątek, który w tamtych czasach był imponujący.

Dziedzictwo Ćwierczakiewiczowej

Pod koniec życia zmagała się z otyłością, chociaż zachęcała innych do jedzenia warzyw, owoców i regularnej gimnastyki w swoich dziełach. Niektórzy twierdzą nawet, że jej tusza uniemożliwiała jej chodzenie przodem po schodach, dlatego poruszała się tyłem. Lucyna Ćwierczakiewiczowa zmarła w lutym 1901 roku po krótkiej walce z gruźlicą.

Dziedzictwo Ćwierczakiewiczowej w polskiej kuchni jest niezwykle istotne. Jej przepisy, które przetrwały wiele lat, wciąż są wykorzystywane przez wielu kucharzy i entuzjastów gotowania. Słynne pączki Lucyny Ćwierczakiewiczowej cieszą się szczególną popularnością podczas tłustego czwartku, a jej inne potrawy, takie jak tradycyjne polskie dania obiadowe, śledzie, ciasta i deser, są nadal obecne na naszych stołach. Miano kultowych otrzymały również flaki po warszawsku z pulpetami czy też pierś kurczaka pieczona z ziemniakami i marchewką.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa zmieniła sposób myślenia o gotowaniu i kuchni. Jej wpływ na polską kulturę kulinarną jest trwały, a jej przepisy i wskazówki nadal inspirują nas do odkrywania smaków i tradycji kulinarnych.

Beszamel: Nowalijki – czy warto je jeść?