Cytryna - właściwości. Dlaczego trzeba mieć cytryny w domu?

Cytryna ma szerokie zastosowanie kulinarne - jest składnikiem sosów, ciast, poprawia smak wielu potraw. Oprócz tego jest zdrowa i pięknie pachnie. Jakie właściwości mają cytryny i dlaczego trzeba zawsze mieć je w domu?

Spis treści

1. Prozdrowotne właściwości cytryny
2. Cytrynowe tipy kuchenne
3. Cytryna - niezastąpiona podczas gotowania
4. Co jeszcze warto wiedzieć o cytrynie?

Cytryna to roślina uprawna, pochodząca z Azji, znana  co najmniej od 3000 lat, a obecnie uprawiana na całym świecie, tam, gdzie umożliwia to klimat. Dorosłe drzewo cytrynowe osiąga wysokość 2,5-3 metry. Ma wiecznie zielone liście, białe kwiaty z purpurowym brzegiem płatków oraz zielone owoce, które wraz z dojrzewaniem zmieniają barwę na żółtą. Cytryny, podobnie jak pomarańcze, mogą w jednym czasie kwitnąć i owocować. Kwiaty cytryn pięknie pachną, zwłaszcza wieczorem. Ale najcenniejszym co daje człowiekowi drzewko cytrynowe, są jego owoce, które są niezastąpione nie tylko w kulinariach, ale też w dbaniu o zdrowie i urodę.

Owoce cytryny są jadalne. Mogą być małe, średnie lub duże (w zależności od odmiany drzewka cytrynowego), o żółtej skórce (jej grubość także zależy od odmiany cytryn) i żółtym (rzadko różowym) miąższu. 

Prozdrowotne właściwości cytryny

Cytryna to prawdziwa skarbnica zdrowych substancji. Choć wcale nie zawiera najwięcej witaminy C, to ma jej sporo - aż 53 mg/100 g. Zawiera też sporo rutyny, która chroni organizm przed utratą witaminy C i uszczelnia naczynia krwionośne. Oprócz witaminy C cytryna zawiera:

• beta-karoten niezbędny do wytwarzania witaminy A
• witaminy z grupy B,
• witaminę E,
• potas, magnez, sód i żelazo.

Bardzo cennym składnikiem cytryny są terpeny pobudzające wytwarzanie śliny. Wraz z wydzielaniem śliny rośnie produkcja enzymów trawiennych, cytryna pobudza więc procesy trawienne, przyśpieszając oczyszczanie organizmu. Pobudzanie enzymów trawiennych sprzyja co prawda odchudzaniu, ale też pobudzeniu apetytu - o czym warto pamiętać podejmując próby odchudzania z cytryną.

Cytryna zwiera również limonen - silny przeciwutleniacz, który ma właściwości przeciwnowotworowe.

Cytryna zawiera też błonnik, wspierający procesy trawienne.

Cytrynowe tipy kuchenne

• Cytryna przyspiesza ubijanie białek - białka jajka można szybciej ubić, dodając kilka kropel soku z cytryny.
• Gotowanie ryżu - zachowa on śnieżną biel i nie rozgotuje się, gdy dodamy do wody parę kropel soku lub kwasku cytryno
• Sokiem z cytryny skrapiamy warzywa (szczególnie selera), pieczarki i owoce (jabłka, gruszki, awokado) przeznaczone na surówki, żeby nie czerniały.
• Gdy skropimy cytryną mięso uznawane za ciężkostrawne, będzie ono lżejsze w trawieniu dla żołądka.
• W przypadku ryb sok z cytryny likwiduje ich charakterystyczny posmak i zapach (ryby najlepiej skropić na kilka godzin przed ich przyrządzaniem).

Cytryna - niezastąpiona podczas gotowania

Cytryna dodaje smaku: sosom, kremom, ciastom, deserom, napojom, drinkom, a także sałatkom i mięsiwom. Dodana do marynat do mięs korzystnie wpływa na ich kruchość. Podkręca i uwypukla smaki słodkich i wytrawnych potraw. Idealnie pasuje do ryb - pokropione je sokiem stają się pyszniejsze. Sokiem z cytryny lub startej skórki (albo limonki) skrapia się (lub posypuje skórką) surowe ryby zarówno morskie, jak i słodkowodne przed ich właściwym przyrządzeniem, co podnosi ich smak. Tą samą metodą i w tym samym celu naciera się również mięso wołowe, cielęce, baranie, wieprzowe oraz drób. Cytryną można podkręcić smak wielu zup - zwłaszcza barszczy. Jest  niezbędnym składnikiem domowych mikstur na przeziębienie - syropu z cebuli, herbaty z miodem.

Grzane wino zimą i chłodna sangria latem także nie mogą się obejść bez cytryny, podobnie jak większość zimowych i letnich drinków. Dzięki cytrynie możemy też podać oryginalne drinki – smarujemy brzegi szklanek lub kieliszków sokiem z cytryny i moczymy w cukrze. Powstały „szron” nie tylko będzie się pięknie prezentował, ale również doda napojowi smaku.

Co jeszcze warto wiedzieć o cytrynie?

• Cytryny są bardziej soczyste, jeżeli leżą przez pewien czas na słońcu lub w ciepłym miejscu. Silnie rozgrzana cytryna, np. nad ogniem albo w gorącej wodzie, wydziela podwójną ilość soku.
• Im cięższa cytryna, tym więcej soku zawiera.
• Kilka kropli soku z cytryny na ćwierć szklanki ciepłej wody to doskonała płukanka łagodząca drapanie w gardle.
• Kropla soku z cytryny zakroplona do nosa ułatwia oddychanie, szczególnie podczas kataru.
• Jeśli chcemy podtrzymać gasnący ogień, np. w kominku, wystarczy wrzucić do niego kilka wyschniętych skórek cytryny.

Więcej możliwości zastosowania pozakulinarnego znajdziesz tu: Jak wykorzystać sok i właściwości cytryny w gospodarstwie domowym?

Anna Śmiałek