Selen - jak chroni przed nowotworami?
Znaczenie selenu dla organizmu człowieka poznano dopiero w 1979 roku. Zainteresowanie uczonych wzbudziły silne przeciwutleniające właściwości tego mikroelementu. Na jakie schorzenia pomaga selen?
Spis treści
Selen - właściwości
Wśród zalet selenu najczęściej wymienia się fakt, że wraz z witaminą C i E zapobiega on chorobom nowotworowym i chorobie wieńcowej oraz udarami mózgu. Ponadto zapobiega zaćmie i zwyrodnieniu plamki, zwalcza zakażenia wirusowe, łagodzi przebieg opryszczki wargowej i półpaśca oraz łagodzi przebieg tocznia.
Selen - sposób działania
W organizmie człowieka selen znajduje się we wszystkich tkankach, ale najwięcej jest go w wątrobie, śledzionie, trzustce i jądrach. Selen jest silnym przeciwutleniaczem, co oznacza, że blokuje wolne rodniki, groźne cząsteczki, które uszkadzają DNA. Selen wchodzi w skład peroksydazy glutationowej, czyli enzymu chroniącego nasz organizm przed truciznami znajdującymi się w środowisku oraz w pożywieniu. Po pięcioletnich badaniach amerykańscy uczeni wykazali, że zażywanie 200 mg selenu dziennie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka prostaty (o 63 proc.), raka okrężnicy i odbytnicy (o 58 proc.), złośliwych guzów płuc (o 46 proc.). W innych badaniach selen okazał się obiecującym mikroelementem chroniącym przed rakiem jajników, szyjki macicy, pęcherza moczowego, przełyku, trzustki i wątroby oraz przed białaczką. Okazało się także, że osoby, które miały niskie stężenie selenu we krwi miały więcej guzów, częściej mieli wznowy choroby i przerzuty. Pacjenci ci żyli krócej niż osoby z takimi samymi nowotworami, ale z wysokim stężeniem selenu we krwi. Ostatnie badania wykazały, że w warunkach in vitro selen pomaga komórkom zachować prawidłową szybkość procesów wzrostu i obumierania, dzięki czemu chroni je przed złośliwieniem. Selen jest także przyjazny sercu. Zmniejsza lepkość krwi przez co chroni przed zakrzepami, a więc także przed wystąpieniem zawału serca czy udaru mózgu. Inną korzystną dla układu krążenia cechą selenu jest to, że zwiększa wartość cholesterolu frakcji HDL do LDL.
Selen - niedobór i nadmiar
Długotrwały niedobór selenu w organizmie zwiększa ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, chorobę wieńcową, osłabia odporność organizmu, co sprzyja infekcjom, stanom zapalnym – zwłaszcza skóry. Nie istnieje ryzyko przedawkowania selenu z pożywienia. Osoby, które przyjmują preparaty zawierające selen powinny pamiętać o przestrzeganiu zasad stosowania konkretnego środka. Margines bezpieczeństwa między dawką leczniczą (do 200 mikrogramów dzienni) a dawka toksyczną (zaledwie 900 mikrogramów) jest niewielki w porównaniu z innymi mikroelementami. Objawem zatrucia selenem jest nerwowość, depresja, nudności i wymioty, czosnkowa woń oddechu i potu, utrata włosów i zanik paznokci.
Selen - sposób stosowania
Według większości dietetyków optymalna dawka selenu dla dorosłego człowieka, przyjmowana przez długi czas (kilka miesięcy) wynosi od 100 do 200 mikrogramów dziennie. W przypadku zakażenia wirusowego może ona być zwiększona (tylko na krótki czas, do kilku tygodni) do 600 mikrogramów. Najbogatszym źródłem selenu są m. in. orzechy brazylijskie, owoce morza, drób i mięso. Ziarna zbóż, szczególnie owies i brązowy ryż, mogą zawierać dużo selenu, ale tylko wtedy, gdy rosły na glebach bogatych w ten pierwiastek.
