Muzeum Polskiej Wódki zaprasza na interaktywną wystawę

Jego moc jest doceniana na całym świecie. Jego nazwa jest znana i kojarzona niezmiennie z naszym krajem. Jednak o jego produkcji, historii i miejscu w polskiej tradycji nie każdy wie równie wiele. Jego szczegółowe dzieje można poznać w nowoczesnym, interaktywnym Muzeum Polskiej Wódki w Warszawie. Święto tego niezwykłego produktu – Polskiej Wódki – obchodziliśmy 13 stycznia.

13 stycznia 1888 roku powstało Towarzystwo National Geographic, 13 stycznia w 1965 roku Kabaret Dudek zainaugurował swoją działalność w kawiarni Nowy Świat w Warszawie. Także tego dnia w 2013 roku weszła w życie zmodyfikowana definicja Polskiej Wódki, zmieniona (polską) Ustawą o zmianie Ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych. Z tej okazji, w poniedziałek 13 stycznia 2020, Muzeum Polskiej Wódki w Praskim Centrum Koneser na prawym brzegu Wisły, udostępniło zwiedzającym swoje zbiory za darmo. Goście zwiedzali muzeum pod opieką przewodnika, który opowiadał nie tylko o produkcji i dawnych recepturach, ale przede wszystkim o znaczeniu i miejscu Polskiej Wódki w historii, kulturze i gospodarce na przestrzeni wieków. Była to niezwykła podróż w czasie, pełna interesujących, mało znanych i zaskakujących faktów. Historia naszego narodowego trunku jest tak długa i ciekawa, że warto ją poznać i propagować zarówno wśród Polaków, jak i obcokrajowców – mówił podczas spotkania z dziennikarzami Andrzej Szumowski, prezes zarządu Fundacji Polska Wódka i pomysłodawca działającego blisko dwa lata Muzeum Polskiej Wódki w Warszawie.

Czym właściwie jest Polska Wódka?

W latach 30. Pablo Picasso stwierdził, że „trzy niezwykłe wynalazki XX wieku to blues, kubizm i polska wódka”. By trunek mógł być oznaczony jako Polska Wódka musi on być produkowany z ziemniaka lub jednego z pięciu polskich zbóż – żyta, pszenicy, owsa, jęczmienia lub pszenżyta. Dodatkowo, uprawa surowców musi być prowadzona na terenie naszego kraju.

Woda, wódka, wódeczka, czyli co nieco o etymologii

Ok. XIII wieku powstała pierwsza chrześcijańska nazwa tego wysokoprocentowego napoju – alcol, w Polsce zaś pojawiło się określenie zapożyczone z języka łacińskiego – aqua vita, co oznaczało „wodę życia”. Nazwa ta, przy szybkiej wymowie, została przekręcona w „okowitę”.

W XV wieku, słowo „wódka” uznano za zdrobnienie „wody” i używano do określenia małych zbiorników wodnych. Aby zyskało ono swoje dzisiejsze znaczenie, musiało upłynąć trochę czasu.

W XVI wieku powstała polska, rodzima nazwa, określająca „wodę ognistą” – gorzałka od czasownika „gorzyć”, czyli palić. Szybko pojawiły się liczne nawiązania do niej w literaturze.

W 1614 roku Jurek Potański utworzył żartobliwy poemat, w którym napisał, że „Gorzałka wypędza to, co człeka suszy,/A nie tylko pomaga ciału, ale duszy”.

W 1876 roku w „Przeglądzie Lwowskim” pojawił się utwór, którego fragment idealnie charakteryzował produkt: „Ty pocieszasz w utrapieniu,/Ty ogrzewasz w zaziębieniu”.

Obecnie, Słownik Języka Polskiego określa ów magicznie dawniej opisywany trunek jako „mocny napój alkoholowy ze spirytusu i wody”.

Wódka bohaterką literacką i filmową

Nadużywanie alkoholu było nagminne w kręgach polskiej szlachty, która podczas biesiad piła bez opamiętania. Za czasów króla Augusta II organizowano konkurencje na czas, kto wypije szybciej i zobaczy dno. Najlepsi byli nagradzani orderem Orła Białego. W dwudziestoleciu międzywojennym do miłośników tego napoju spirytusowego dołączyli pisarze. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Marek Hłasko, Rafał Wojaczek to popularni polscy twórcy, którzy nierzadko tworzyli swoje dzieła w towarzystwie mocnego trunku. Już Jan Kochanowski pytał w czasach renesansu: „Czy widział kto kiedy poetę trzeźwego?”, twierdząc że „nie napisze taki nic dobrego”. Przyczynę częstego sięgania po butelkę przez poetów w jednym ze swoich wierszy wyjaśnił również Tadeusz Różewicz: „piją bo wiedzą co w nich siedzi i co jeszcze może z nich wyjść […]/piją bo wiedzą co już napisali i nie wiedzą co jeszcze napiszą”.

Wódka często ukazywana jest w sposób symboliczny i jest bohaterką nie tylko literacką, ale także filmową – swoistą celebrytką. W filmie „Popiół i diament”, Maciek (w tej roli Zbigniew Cybulski) zapala zawartość kieliszków, imitując zapalanie znicza. Wspomina tym gestem swoich zmarłych towarzyszy. Przykłady obecności wódki w sztuce, filmie i literaturze można by mnożyć. Była ona nieodłącznym towarzyszem Polaków na przestrzeni dziejów – i tego miejsca nikt jej nie odbierze.

Ze mną się nie napijesz?

Polacy lubowali się w organizowaniu zakrapianych biesiad przy rodzinnych stołach. Podczas wydarzeń, goście ze smakiem sięgali po tłuste potrawy akompaniujące gorzałce. Trunek lał się strumieniami również podczas tradycyjnych uroczystości, czego przykład dał Wojciech Smarzowski w filmie „Wesele”. Powstało również wiele utworów wyśmiewających skłonność do nadużywania alkoholu przez Polaków. Jedno z nich pojawiło się w filmie „Seksmisja”. Główny bohater, znajdując pustą butelkę po wódce głośno wypowiada słowa radości: „Nasi tu byli!”. Tekst ten stał się kultowy i do dziś można kupić produkty nawiązujące do tej sceny.

Wódka jest dziedzictwem kulturowym głęboko zakorzenionym w tradycji, docenianym również poza granicami naszego kraju. Co o tym świadczy? Obecność wódki w filmach i serialach zagranicznych. Butelkę z polską etykietą można zobaczyć m.in. w filmach „Betty Blue” oraz „Prometeusz”.

Muzeum Polskiej Wódki zmienia wizerunek narodowego trunku

„Image” mocnego alkoholu, z którego Polacy są znani na całym świecie zmieniał się w szczególności w ostatnich dziesięcioleciach: Polska Wódka, podobnie jak francuski Cognac czy Scotch Whisky, została wpisana na listę Chronionych Oznaczeń Geograficznych i od wielu lat jest istotnym polskim produktem eksportowym, cenionym za smak i jakość na całym świecie. Chcemy, aby Muzeum Polskiej Wódki przekazywało i gromadziło wiedzę dotyczącą naszego narodowego trunku, z którego powinniśmy być dumni – podkreślił Andrzej Szumowski.

W Muzeum Polskiej Wódki przewodnicy, opowiadając o narodowym trunku, podkreślają jego rolę i znaczenie dla Polski na przestrzeni dziejów. Przedstawiają ewolucję wizerunku tego wysokoprocentowego alkoholu, który obecnie stanowi jeden z symboli tożsamości narodowej, zaś na arenie międzynarodowej nabrał unikatowego charakteru. Warto więc skorzystać z okazji i odwiedzić interaktywne muzeum. Szczegóły dotyczące zwiedzania Muzeum Polskiej Wódki można znaleźć na stronie internetowej oraz profilu Muzeum na Facebooku.

Definicja Polskiej Wódki

Definicja Polskiej Wódki precyzuje, że może być ona wytworzona jedynie z tradycyjnych polskich zbóż (żyto, jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto) lub ziemniaków, a wszystkie etapy jej wytwarzania muszą odbywać się na terenie Polski. Tym, co wyróżnia Polską Wódkę, na tle innych tego typu trunków, jest droga od surowca z pola upraw do alkoholu dostępnego na sklepowych półkach. Produkcja przebiega w gorzelni, zakładzie rektyfikacji i produkcji wódek, gdzie nad całym procesem czuwa człowiek.

O zgodności alkoholu z definicją informuje umieszczony na butelce napis Polska Wódka / Polish Vodka. Warto również wiedzieć, że Polska Wódka jest Chronionym Oznaczeniem Geograficznym, dlatego wódki stosujące to oznaczenie, to gwarancja unikatowego charakteru oraz wielowiekowej tradycji związanej z polskimi ziemiami, jak również wysokiej jakości produktu.